Λατώ

Η Λατώ βρίσκεται 12 χλμ. ΝΔ της πόλης του Αγίου Νικολάου. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1899-1900 από την Γαλλική αρχαιολογική σχολή υπό την διεύθυνση του Joseph Demargne και συνεχίστηκαν από το 1967 έως το 1972 υπό την διεύθυνση των Pierre Ducrey , Olivier Ricard και Βάνας Χατζημιχάλη.

Ο χώρος κατοικείται από τον 7^ο αι.π.Χ. έως στα τέλη του 3^ου- αρχές του 2^ου αι. π.Χ. , αν και η έρευνα απέδειξε ότι στην ευρύτερη περιοχή υπήρχε κατοίκηση ήδη από τη μινωική περίοδο. Η Λατώ θεωρείται η καλύτερα διατηρημένη πόλη της κλασικής - ελληνιστικής περιόδου στην Κρήτη και μια από τις πληρέστερα σωζόμενες στην Ελλάδα.

Η πόλη της Λατούς είναι κτισμένη πάνω στο διάσελο δυο λόφων σε φυσικά οχυρή και στρατηγική θέση, που ελέγχει το πέρασμα από την κεντρική στην ανατολική Κρήτη. Επίνειο της πόλης ήταν η Καμάρα, στην περιοχή του σημερινού Αγίου Νικολάου. Η πόλη διέθετε ισχυρά (Κυκλώπεια) τείχη με πύργους και ακροπόλεις. Η κύρια πύλη βρίσκεται στα δυτικά και ήταν οχυρωμένη για να ελέγχονται καλά οι εισερχόμενοι. Από την πύλη ένας ανηφορικός δρόμος με ογδόντα περίπου βαθμίδες οδηγεί προς την αγορά που ήταν το εμπορικό, πολιτικό, και θρησκευτικό κέντρο της πόλης. Ο ναός της Λατούς ίσως να είναι το μονόχωρο κτίσμα στο κέντρο της Αγοράς, μια και ο δίχωρος ναός της Ν ακρόπολης, που διασώζει στην είσοδο βωμό και στο βάθος το βάθρο του λατρευτικού αγάλματος, ήταν του Απόλλωνα. Τα ορατά οικοδομικά λείψανα, κατοικίες, εργαστήρια, αποθήκες, ναοί, δημόσια κτήρια, θέατρο, Πρυτανείο ανήκουν στον 4^ο και 3^ο αι. π.Χ.

Τα σημαντικότερα ευρήματα βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο Αγίου Νικολάου: πήλινος λουτήρας με κοιλότητα για να διευκολύνεται το άδειασμα του νερού, κρατήρες ελληνιστικών χρόνων με γραπτή διακόσμηση, 100 υφαντικά βάρη, τμήμα πλακιδίου όπου εικονίζεται σώμα εγκύου γυναίκας.

Χάρτης